Al lange tijd liggen cultuurkoepel FluXus en Stichting Muziekschool Zaanstreek (SMZ) met elkaar overhoop. De muziekschool voelt zich in een wurggreep gehouden door FluXus, terwijl FluXus medewerkers van SMZ van ‘grensoverschrijdend gedrag’ beschuldigen. Een nieuw plan waarin de rol van FluXus binnen cultureel Zaanstad opnieuw wordt bepaald zou een einde moeten maken aan het conflict, zo is de hoop.
Gerard Kleijn, de voorzitter van SMZ die de Zaanstadse raad donderdagavond toesprak, ziet het met het huidige voorstel niet gebeuren. ‘Het visieplan zoals het er nu ligt is oude wijn in nieuwe vaten. We hebben een visieplan dat de onwerkbare status quo voortzet’, zegt hij.
Escalerend conflict
Het is al een jaar flinke bonje tussen de Zaanse cultuurkoepel FluXus en Stichting Muziekschool Zaanstreek. Vorig jaar escaleerde het conflict toen de muziekschool volledig inzette op zelfstandigheid en vanuit FluXus beschuldigen van grensoverschrijdend gedrag werden geuit. FluXus ontsloeg medewerker die te loyaal aan de muziekschool was op staan de voet.
FluXus heeft overigens geen muziekdocenten in dienst, die kunnen als zzp’er betalen voor de ruimtes die ze huren. Dat is al langer een doorn in het oog bij de Stichting Muziekschool Zaanstad.
Volgens FluXus-directeur Vincent van Kekerix die ook insprak, heeft er daarna ‘grensoverschrijdend gedrag’ plaatsgevonden van docenten van SMZ naar medewerkers van FluXus. ‘De veiligheid van onze medewerkers, vrijwilligers en de docenten in onze panden is in het geding’, zei hij eerder, waarop hij besloot niet langer in gesprek te gaan met het bestuur van SMZ.
De twee zijn sindsdien geen centimeter dichter tot elkaar gekomen. De gemeente lijkt de enige die de ruzie kan sussen. Met een nieuwe versie van het zogenaamde Visietraject Centrum voor de Kunsten, waarin wordt bepaald wat de positie is van FluXus en Centrum voor de Kunsten, is er hoop dat de gemeente actie onderneemt om het conflict op te lossen. Maar aan het hoogopgelopen conflict wordt nauwelijks een concreet woord gewijd in het nieuwe plan, waardoor een oplossing nog ver weg lijkt.
‘Dit gaat het conflict niet oplossen’
In het nieuwe plan staat dat ‘experts de mogelijkheid moeten krijgen om binnen hun afdeling autonomer te opereren, met een eigen opdracht binnen de algemene opdracht van FluXus’. Ook moet ‘vertrouwen worden herwonnen en behouden’. Mooie woorden, maar een concrete oplossing voor het conflict lijkt het niet te bieden. Het maakt het voor een aantal raadsleden lastig om voor het plan te stemmen.
‘Ik krijg niet de indruk dat dit plan het conflict gaat oplossen’, zegt Jos Kerkhoven (DZ). ‘We zullen de band tussen de Muziekschool en FluXus moeten herstellen met het nieuwe visietraject’, zei Sietse Oppenhuizen (CU), ‘anders kan het plan zijn verbindende doel niet behalen.’
Over een eventuele verzelfstandiging van SMZ ging het donderdagavond vaak. De twee partijen zouden hiermee, weliswaar met een vechtscheiding, de wegen scheiden. Dat kan het probleem weleens oplossen, denken onder meer Oppenhuizen (CU) en Marianne de Boer (LZ). Zij zullen volgende week dan ook met een motie komen die de gemeente moet oproepen te kijken naar de mogelijkheden om SMZ te verzelfstandigen.
Hap uit subsidie
Volgens wethouder Wessel Breunesse is een zelfstandige SMZ in theorie geen enkel probleem. Zij zouden dan alsnog subsidie kunnen krijgen. ‘Maar het probleem is: SMZ diende vorig jaar een begroting van acht ton in. Daar zit voor de gemeente een knelpunt. Het kan niet zo zijn dat u zegt: “Die visie ziet er goed uit, maar voor een beperkte groep willen we een enorme hap uit subsidie nemen”. Dat is een onuitvoerbare opdracht.’
Om het nieuwe plan erdoorheen te krijgen, lijkt het er toch op dat er meer aandacht moeten worden besteed aan het oplossen van het conflict. ‘Er ligt op zich een mooi voorstel voor ons. Maar geluid van het conflict zweeft erboven. We moeten kijken of er we nog op een andere manier de samenwerking tussen de partijen kunnen vormgeven’, zegt Flip Hoedemaeker (D66).
‘FluXus heeft in het voorstel nog te veel macht over de muziekschool’, vindt Menno Barends (PVV). ‘We staan dan ook nog niet positief tegenover voorstel.’ Stella Pieterson (PvdD) ziet niet dat het vertrouwen met dit plan niet wordt hersteld: ‘We kunnen met dit plan niet uit de voeten, want het gaat te veel op de huidige voet verder en lost het conflict niet op.’
Volgende week donderdag besluit de raad over het voorstel.
Door: Jelmer de Vries. Op basis van Zaanstad Beraad donderdag 3 juni 2025 en eerdere berichtgeving De Orkaan. Uit vergadering: Gerard Kleijn (links) met op de achtergrond wethouder Wessel Breunesse.
De valse noot, het Fluxusbestuur, is nog steeds in deze voorgestelde compositie aanwezig. Oplossing haal de valse noot eruit en stel een nieuw Fluxus bestuur samen waarin de Muziekschool beter vertegenwoodigd is. En laat de beslissing over een te ontslaan bestuurder niet aan dit bestuur over, want de ontslagen SMZ bestuurder is met een of andere verzonnen klacht buiten spel gezet.
Wederom gaat het louter over Fluxus versus SMZ. Het Visietraject gaat over een veel breder verhaal dan alleen (een deel van) het muziekonderwijs en het conflict tussen de twee partijen. Het gaat namelijk over het cultuuraanbod in de breedste zin van het woord. Jammer dat daar niet meer aandacht voor is.
@Miklós, misschien is het in dit geval handig om je rol/functie (onderdeel adviespanel cultuur Zaanstad) in dit dossier duidelijk te maken? ^Merel Kan
Uiteraard. Het zijn openbare stukken. Hier ons integrale advies aan de gemeenteraad:
Aanbeveling Onafhankelijk Adviespanel Cultuur inzake het Raadsvoorstel Visie-Traject Centrum voor de Kunsten
2 juli 2025
Het Adviespanel Cultuur is een onafhankelijke commissie bestaande uit zes Zaanse cultuurexperts die verschillende cultuurdisciplines vertegenwoordigen. De commissie adviseert de gemeente gevraagd en ongevraagd over haar cultuurbeleid en beoordeelt subsidieaanvragen.
Het Adviespanel Cultuur Zaanstad heeft het raadsvoorstel en de daarbij behorende documenten zorgvuldig bestudeerd. Het Cultuurpanel erkent de noodzaak van een nieuwe, heldere visie en opdracht voor het Centrum voor de Kunsten.
De voorgestelde voorkeursvariant, met
- de focus op de doelgroep kinderen en jongeren en hun omgeving;
- de focus op centrale locaties en één goed uitgeruste dependance;
- het CvdK als centrale organisatie met meer autonomie op de verschillende onderdelen;
wordt door het panel als toekomstbestendige aanpak gezien.
Fluxus: werk aan de winkel
Het Adviespanel wil niet voorbijgaan aan de recente historie en gebeurtenissen rondom het huidige Centrum voor de Kunsten. Wanneer de voorliggende opdracht aan het huidige CvdK wordt gegund ziet het Adviespanel als belangrijkste uitdaging dat Fluxus zich doorontwikkelt naar een betrouwbare en omgevingsbewuste organisatie die inzet op samenwerking en verbinding. Duidelijke, heldere afspraken en monitoring is cruciaal voor het slagen van de opdracht. We zien dat hierin veel werk aan de winkel is en er ook tijd nodig is om deze omslag te maken. En ook zien we dat met de komst van de nieuwe directeur de eerste voorzichtige positieve stappen zijn gezet. In dat kader is het Adviespanel positief over het gunnen van deze opdracht aan Fluxus.
Specifieke overwegingen rondom het muziekonderwijs
Het Cultuurpanel ziet het belang van het behoud van kwalitatief goed muziekonderwijs en de rijke muzikale traditie van Zaanstad. Het panel is zich ervan bewust dat de organisatie van het muziekonderwijs binnen het CvdK momenteel onder druk staat en dat een deel van de muziekdocenten, met name de docenten die al lang betrokken zijn bij de Muziekschool, behoefte heeft aan meer autonomie.
Het Cultuurpanel is zich ervan bewust dat slechts een deel van de muziekdocenten vertegenwoordigd is in Stichting Muziekschool Zaanstad. Het Cultuurpanel vindt de voorkeursvariant om géén zelfstandige muziekschool op te richten verstandig om meerdere redenen:
- vanwege diversiteit en inclusie;
- een efficiënte bedrijfsvoering;
- de mogelijkheden tot interdisciplinaire projecten;
- verbinding en samenwerking met andere kunstdisciplines;
- een onafhankelijke samenwerking met de muziekverenigingen en muziekdocenten van buiten Stichting Muziekschool Zaanstad.
Het Adviespanel Cultuur benadrukt het belang van middelen en ruimte voor zowel ambacht als vernieuwing, samenspel en experiment, cross-overs en samenwerking met andere muziekstijlen voor een levendige en toekomstbestendige muziekeducatiesector binnen het brede Zaanse culturele veld.
Cultuur is breder dan de muziekschool
Het Adviespanel benadrukt dat de huidige voorliggende opdracht breder is dan enkel muziekonderwijs. Deze gaat over cultuuraanbod in de breedste zin van het woord. Het dringende advies is om de discussie niet te vernauwen en beperken tot Fluxus versus Stichting Muziekschool Zaanstad. Want dan dreigt het gesprek te gaan over een beperkt deel van waar de volledige opdracht over gaat. Eén partij die stimuleert, verbindt, netwerken onderhoudt, een helikopterfunctie heeft en verbindingen kan leggen, heeft grote meerwaarde ten opzichte van het separaat organiseren van een deel van het muziekonderwijs.
Aanbeveling
Het Adviespanel Cultuur heeft vertrouwen in de gedegen aanpak van het visietraject en het daaruit vloeiende raadsvoorstel, en adviseert de gemeenteraad de voorkeursvariant te steunen.
Namens het Adviespanel Cultuur,
Miklós Kuijper (voorzitter)
Anouk Diepenbroek
Jaap Velserboer
Esmay Wagemans
Shari Isselt
Xoë Sorée
Dit stuk past precies bij de opvatting van de verantwoordelijke wethouder. Die zal zich er prettig bij voelen, het probleem oplossen zal het zeker niet. Alle mooie worden ten spijt, de partijen komen al verder uit elkaar te staan.